Wat zijn arbeidsvoorwaarden? Alles wat je moet weten

Arbeidsvoorwaarden zijn wat je terugkrijgt voor je werk, en dat gaat om veel meer dan alleen salaris. Lees wat arbeidsvoorwaarden precies zijn en welke soorten er zijn. Verder krijg je concrete voorbeelden die je meer dan prima kunt gebruiken om goed voorbereid een sollicitatiegesprek of contractbespreking in te gaan.

Arbeidsvoorwaarden: in het kort

• Meer dan alleen je salaris
• Onderverdeeld in primair, secundair en tertiair
• Onderhandelbaar bij sollicitatie of evaluatie
• Afgestemd op jouw wensen en prioriteiten
• Belangrijk voor werkplezier én werk-privébalans

Inhoud van dit artikel

• Wat zijn arbeidsvoorwaarden?
• Soorten arbeidsvoorwaarden
• Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden
• Wanneer zijn arbeidsvoorwaarden goed?
• Meer dan je loonstrookje
• FAQ

Wat zijn arbeidsvoorwaarden?

Arbeidsvoorwaarden zijn alle afspraken die je met je werkgever maakt over je werk en wat je daarvoor terugkrijgt. Ze liggen vast in je arbeidsovereenkomst of in een cao (collectieve arbeidsovereenkomst), en zijn eigenlijk de spelregels van jullie samenwerking. Daarbij moet je denken aan je salaris, werktijden, verlof, pensioenregeling en opleidingsmogelijkheden. Sommige arbeidsvoorwaarden zijn wettelijk verplicht, andere zijn extra’s die jouw werkgever je biedt.

In de praktijk zijn arbeidsvoorwaarden best bepalend voor je financiële situatie, doorgroeimogelijkheden en werk-privébalans. Het is daarom belangrijk om alle afspraken op dit gebied goed te kennen. En soms moet je er gewoon ook over durven onderhandelen.

Soorten arbeidsvoorwaarden

Je kunt arbeidsvoorwaarden verdelen in vier soorten:

• Primaire arbeidsvoorwaarden
• Secundaire arbeidsvoorwaarden
• Tertiaire arbeidsvoorwaarden
• Collectieve arbeidsvoorwaarden (cao)

Primaire arbeidsvoorwaarden

Je primaire arbeidsvoorwaarden zijn de basisvoorwaarden van je arbeidsovereenkomst. Deze voorwaarden zijn eigenlijk altijd het uitgangspunt van je contract. De belangrijkste zijn:

• Brutosalaris
• Aantal uur dat je werkt
• Vakantiegeld
• Vakantiedagen
• Loondoorbetaling bij ziekte
• Ploegentoeslag of onregelmatigheidstoeslag

Secundaire arbeidsvoorwaarden

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn aanvullende voordelen op je primaire voorwaarden. Ze verschillen per werkgever en je kunt ze vaak goed gebruiken als ‘wisselgeld’ wanneer je met een werkgever over je arbeidsvoorwaarden onderhandelt. Voorbeelden zijn:

• Reiskostenvergoeding of auto van de zaak
• Thuiswerkvergoeding of thuiswerkfaciliteiten
• Pensioenregeling
• Opleidingsmogelijkheden
• Bonussen
• Telefoon of laptop van de zaak
• Extra vrije dagen (bijv. ATV)

Tertiaire arbeidsvoorwaarden

Tertiaire arbeidsvoorwaarden zijn alle niet-financiële en indirecte extra’s die bijdragen aan je werkplezier. Ze zijn meestal niet formeel vastgelegd, maar kunnen wel doorslaggevend zijn in je keuze voor een werkgever. Denk aan:

• Een prettige bedrijfscultuur
• Gratis fruit of lunch op kantoor
• Bedrijfsuitjes of borrels
• Sportabonnementen
• Flexibele werktijden

Collectieve arbeidsvoorwaarden

Is er op jouw werk of branche een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) van toepassing? Dan heeft je werkgever te maken met een schriftelijke overeenkomst met een werknemersorganisatie zoals een vakbond. Hierin zijn ook collectieve arbeidsvoorwaarden vastgelegd: afspraken over o.a. loon, werktijden en verlof werk die gelden voor een hele groep werknemers.

Dit soort afspraken geldt vaak bovenop of in plaats van wat er in je individuele arbeidscontract staat. Als werknemer mag je daar ook niet van afwijken, tenzij het in jouw voordeel is. Als je twijfelt over hoe het in jouw geval is geregeld, kan je werkgever je hierover uitsluitsel geven.

Voorbeelden uit de praktijk

Hieronder zie je een overzicht van arbeidsvoorwaarden die in de praktijk veel voorkomen:

Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden

Een belangrijk deel van het sollicitatieproces is over salaris onderhandelen met de werkgever. Maar je mag natuurlijk ook over alle andere arbeidsvoorwaarden onderhandelen in een arbeidsvoorwaardengesprek.

Over welke arbeidsvoorwaarden kun je onderhandelen?

Onderhandelen doe je over de arbeidsvoorwaarden die niet wettelijk zijn vastgelegd of binnen een cao vallen. Zolang het redelijk is en binnen het beleid van het bedrijf past, kun je over je arbeidsvoorwaarden in gesprek gaan.

Veelvoorkomende onderwerpen bij onderhandelingen zijn:

• Salaris en salarisgroei
• Aantal vrije dagen
• Thuiswerkmogelijkheden
• Reiskostenvergoeding
• Werktijden
• Opleidingsbudget
• Proeftijd of opzegtermijn
• Leaseauto of mobiliteitsbudget

Hoe onderhandel je over arbeidsvoorwaarden?

Onderhandelen over je arbeidsvoorwaarden kan best spannend zijn, maar het is een normaal onderdeel van je sollicitatieproces of een functioneringsgesprek. Een paar tips:

• Bereid je voor: Onderzoek wat gebruikelijk is in jouw sector en voor je functie. Onze informatie over het gemiddelde mbo-salaris of het gemiddelde hbo-salaris helpt je bijvoorbeeld om een beeld te krijgen van salarissen.
• Bepaal je prioriteiten: Wat vind jij echt belangrijk? Misschien wil je liever meer vrije dagen dan een hoger salaris.
• Onderbouw je waarde: Vertel waarom jij een bepaalde beloning verdient. Denk aan je ervaring, opleiding of unieke skills.
• Blijf zakelijk én vriendelijk: Onderhandelen is geen strijd, maar een gesprek. Wees duidelijk, maar respectvol. Je wilt nog langer samenwerken.
• Vraag om bedenktijd: Krijg je een aanbod? Je hoeft niet meteen te beslissen. Vraag gerust een dag om erover na te denken.

Als je al ergens in dienst bent

Ook als je al ergens werkt, kun je met je werkgever over je arbeidsvoorwaarden in gesprek gaan. Als je over een contractverlenging of promotie in gesprek gaat, komen je arbeidsvoorwaarden ook ter sprake.

Plan een gesprek en gebruik deze tips om over je salaris te onderhandelen met je huidige werkgever. Je kunt ze ook prima gebruiken om over je andere arbeidsvoorwaarden te onderhandelen, bijvoorbeeld je werktijden, mogelijkheden tot bijscholing of misschien wel die flitsende leasebak.

Wanneer zijn arbeidsvoorwaarden goed?

Wat ‘goede’ arbeidsvoorwaarden zijn, verschilt enorm per persoon. Waar de één veel waarde hecht aan salaris, wil jij misschien vooral flexibiliteit of doorgroeimogelijkheden.

Het belangrijkste is dat je een goed pakket arbeidsvoorwaarden hebt. Alleen een hoog salaris klinkt leuk, maar als de rest van je arbeidsvoorwaarden onder de maat zijn, is de kans groot dat je er uiteindelijk minder blij van wordt.

Let met name op deze factoren:

• Marktconform salaris
• Aantal vrije dagen en flexibiliteit
• Pensioenopbouw en verzekeringen
• Ruimte voor ontwikkeling
• Gezonde werkdruk en balans

Meer dan je loonstrookje

Arbeidsvoorwaarden bepalen hoe prettig, flexibel en duurzaam je werkt. Of je nu net aan het solliciteren bent of al jaren werkervaring hebt: zorg dat je weet wat je arbeidsvoorwaarden zijn en durf erover in gesprek te gaan.

Tip: Maak een top 5 van arbeidsvoorwaarden die jij het belangrijkst vindt. Zo weet je altijd waar je op moet letten bij je volgende contract of onderhandeling.

FAQ

Wat zijn arbeidsvoorwaarden?

Je arbeidsvoorwaarden zijn alle afspraken die je met je werkgever maakt over je werk en wat je daarvoor terugkrijgt, zoals je salaris, werktijden en verlof. Het zijn je rechten, plichten en extra’s tijdens je dienstverband.

Wat zijn primaire arbeidsvoorwaarden?

Primaire arbeidsvoorwaarden zijn de basisafspraken in je arbeidsovereenkomst, zoals je brutosalaris, werktijden en vakantiedagen. Ze vormen de kern van je beloning en zijn meestal wettelijk of via een cao geregeld.

Wat zijn secundaire arbeidsvoorwaarden?

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn extra’s op je salaris, zoals een reiskostenvergoeding, pensioenregeling of opleidingsmogelijkheden. Ze verschillen per werkgever en kunnen vaak onderwerp zijn van onderhandeling.

Wat zijn tertiaire arbeidsvoorwaarden?

Tertiaire arbeidsvoorwaarden zijn niet-financiële extra’s die bijdragen aan jouw werkplezier, zoals een fijne werksfeer, gratis lunch of bedrijfsuitjes. Ze zijn vaak informeel en niet vastgelegd in je contract.

Mag een werkgever arbeidsvoorwaarden eenzijdig wijzigen?

In principe mag een werkgever arbeidsvoorwaarden niet eenzijdig wijzigen, omdat ze deel uitmaken van je arbeidsovereenkomst. Uitzonderingen zijn mogelijk bij een eenzijdig wijzigingsbeding, zwaarwegende bedrijfsbelangen of een nieuwe cao. De wijziging moet altijd redelijk zijn en goed onderbouwd.

Wat zijn goede arbeidsvoorwaarden?

Goede arbeidsvoorwaarden bieden je een eerlijke beloning, voldoende vrije tijd, zekerheid en ontwikkelmogelijkheden. Ze sluiten aan bij je behoeften én bij wat gebruikelijk is in de sector.

Welke arbeidsvoorwaarden zijn belangrijk?

Belangrijke arbeidsvoorwaarden zijn bijvoorbeeld een marktconform salaris, voldoende vakantiedagen, een goede pensioenregeling en mogelijkheden voor ontwikkeling. Wat het belangrijkst is, hangt af van jouw persoonlijke situatie en voorkeuren.

Wat zijn goede secundaire arbeidsvoorwaarden?

Goede secundaire arbeidsvoorwaarden zijn onder andere een reiskostenvergoeding, opleidingsbudget, flexibele werktijden en extra verlofdagen. Ze maken je werk aantrekkelijker en dragen bij aan je werk-privébalans.

Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
De 10 meest gestelde sollicitatievragen (+ antwoorden)
Elevator pitch: 5 voorbeelden & tips
Effectief vergaderen: checklist en 8 tips
Wat is het verschil tussen kwaliteiten en vaardigheden?